DİĞER SAĞLIK PERSONELİ VE İŞYERİ HEMŞİRELİĞİ HAKKINDA BİLGİLENDİRMELER
 
Diğer Sağlık Personeli (İşyeri hemşiresi vb.) hakkındaki tüm yasal düzenlemeler, 30.06.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ile belirlenmiştir. Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu sonrasında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırlaması uzun zamandır beklenen “İşyeri Hekimleri ve Diğer Sağlık Personellerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik”, 20.07.2013 tarihinde 28713 sayılı olarak Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
 
Bu Yönetmelik çerçevesinde, Diğer Sağlık Personeli eğitimleri de yakın bir zamanda başlayacaktır.
 
Yönetmeliğin yayımlanmasıyla resmiyet kazanan Diğer Sağlık Personeli eğitimlerinin yapılabilmesi için;
Yine Çalışma Bakanlığı tarafından,

• Hangi Eğitim Kurumlarının bu eğitimleri verebileceği (Zinde, bu konuda doğal olarak “yetkili eğitim kurumu” durumundadır.)
• Hangi unvanlara sahip olanların bu eğitimi alabileceği (Hemşire, Sağlık Memuru, Acil Tıp Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni unvanları kapsamında diğer unvandakilerin (ör: ebeler, paramedikler, tıbbi biyologlar, anestezi teknisyenleri, tıbbi sekreterler vb.) durumu)
• 90 saatlik eğitimin müfredatı (ders konu başlıkları ve kaçar saat işlenecekleri)
• Hangi unvanlara sahip eğitmenlerin, hangi dersleri verebileceği
• Diğer Sağlık Personeli eğitim programının, Bakanlık sisteminde ders-eğitmen ve katılımcı kayıtlarına açılması

gibi hazırlık ve duyuruların yapılması zorunludur.
 
Dolayısıyla, bu süreçler tamamlanmadan hiçbir eğitim kurumu tarafından Diğer Sağlık Personeli eğitimleri başlatılamamaktadır.
 
Konuyla ilgili gelişmeler olduğunda, ZİNDE Eğitim Kurumu’na Diğer Sağlık Personeli eğitimi için kayıt olanlara bilgi verilecek ve eğitimlerde öncelik tanınacaktır.
 
 
Kanun ve Yönetmelikteki Diğer Sağlık Personeli ve İşyeri Hemşiresi ile ilgili bilmeniz gereken tüm maddeler, aşağıda derlenmiştir:
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ TANIMI
Diğer Sağlık Personeli: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri ifade eder.
 
İşyeri Hemşiresi (İSG KanunuMadde 3): 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu ifade eder.
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ HİZMETİ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
İSG Kanunu MADDE 6- İşverenin Yükümlülükleri:
Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak; belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması halinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
 
Yönetmeliğe göre de Tüm işverenler; çalışanları arasından diğer sağlık personeli niteliklerine sahip çalışanları, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak Diğer Sağlık Personeli olarak görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu yükümlülüğünü Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden(OSGB) veya Bakanlıkça yetkilendirilen Sağlık Bakanlığı’na bağlı birimlerden(TSM) hizmet alarak yerine getirebilir. İşverence diğer sağlık personeli olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli diğer sağlık personeli belgesine sahip olmak zorundadır.
 
Diğer Sağlık Personeli hizmeti alma ile ilgili zorunluluk;

• 50 ve daha fazla sayıda çalışana sahip tüm işyerlerinde 1 OCAK 2013’te
• 1-49 arasında çalışana sahip Tehlikeli ve Çok Tehlikeli işyerlerinde 1 OCAK 2014 ’te
• 1-49 arasında çalışana sahip Az Tehlikeli işyerleri ve tüm Kamu kuruluşlarında 1 TEMMUZ 2016’da başlayacaktır.

 
İSG Kanunu MADDE 26- İdari Para Cezaları:
(Bakanlıkça yetkilendirilmiş) Diğer Sağlık Personeli görevlendirmeyen işverene 2.500 (ikibinbeşyüz) Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar idari para cezası verilir.
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ EĞİTİMLERİ
Diğer sağlık personeli belgesi; Diğer sağlık personeli eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak diğer sağlık personeli sınavında başarılı olanlara verilir.
Diğer sağlık personelinin eğitim programları uzaktan ve yüz yüze eğitim şeklinde uygulanır ve programın içeriği ile programda görevli eğiticilerin nitelikleri Genel Müdürlükçe belirlenir. Eğitim programının süresi 90 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. (45 saat Uzaktan Eğitim+45 saat Yüzyüze Eğitim). Günde en fazla 6 saat eğitim verilebilir.
 
Adayların, eğitimin en az %90’ına katılımı zorunludur.
 
Eğitim programlarına katılmak isteyen adaylar eğitim kurumlarına aşağıdaki belgeler ile başvururlar:
a) Başvuru yapılan eğitim kurumuna hitaben yazılan, adayın hangi eğitim programına katılacağını belirten ve T.C. kimlik numarası ile iletişim bilgilerini içeren ıslak imzalı başvuru yazısı.
b) Adayın katılacağı eğitim programına uygun alanda eğitime sahip olduğunu gösteren diploma veya geçici mezuniyet belgesi.
c) Adayın T.C. kimlik numarası bulunan nüfus cüzdanı veya eşdeğer belge.
ç) Diğer sağlık personeli yenileme eğitimlerine katılacaklar için ise geçerli mevcut belge.
Yukarıda belirtilen belgelerin aslı ile birlikte örneğinin getirilmesi halinde eğitim kurumları tarafından tasdiki yapılır.
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ SINAVI
Diğer sağlık personeli eğitim programını tamamlayan adayların sınavları Genel Müdürlükçe yapılır veya yaptırılır. Adaylar, eğitimin tarihinden itibaren üç yıl içinde ilgili sınavlara katılabilir. Bu sınavlarda başarılı olamayan veya eğitimin tarihinden itibaren üç yıl içinde sınava katılmayan adaylar yeniden eğitim programına katılmak zorundadır.
Sınavlarda 100 puan üzerinden en az 70 puan alan adaylar başarılı sayılır.
 
Diğer sağlık personeli belgesi sahibi olan kişilerin, belgelerini aldıkları tarihten itibaren beş yıllık aralıklarla eğitim kurumları tarafından düzenlenecek yenileme eğitim programlarına katılması zorunludur.
Yenileme eğitim programlarının süresi; diğer sağlık personeli belgesi sahibi olanlar için 18 saatten az olamaz.
 
İSG Kanunu Geçici Madde 5 - Mevcut sertifika ve belgeler ile ihtar puanları:
6331 sayılı Kanunun yayımı tarihinden önce, Bakanlıkça verilen işyeri hemşiresi sertifikası veya belgesine sahip kişiler, mevcut belge veya sertifikalarını bu Kanunun yayımından itibaren bir yıl içinde (30.06.2013’e kadar) Bakanlıkça düzenlenecek diğer sağlık personeli belgesi ile değiştirmeleri şartıyla bu kanunla Diğer Sağlık Personeli’ne verilen bütün hak ve yetkileri kullanabilirler.
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ
Diğer sağlık personeli, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar:
a) 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika.
b) Diğer işyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika.
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 9 dakika.
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika.
 
Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde, işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık personeli görevlendirilebilir.
 
DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREVLERİ
a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin planlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve yönlendirilmesinde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak, veri toplamak ve gerekli kayıtları tutmak.
b) Çalışanların sağlık ve çalışma öykülerini işe giriş/periyodik muayene formuna yazmak ve işyeri hekimi tarafından yapılan muayene sırasında hekime yardımcı olmak.
c) Özel politika gerektiren grupların takip edilmesi ve gerekli sağlık muayenelerinin yaptırılmasını sağlamak.
ç) İlkyardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak.
d) Çalışanların sağlık eğitiminde görev almak.
e) İşyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarının sürekli izlenip denetlemesinde işyeri hekimiyle birlikte çalışmak.
f) İşyeri hekimince verilecek iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer görevleri yürütmek.
g) İşyerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak.
 
İlgili Diğer Yönetmelik Maddeleri:
İSG Hizmetleri Yönetmeliği
MADDE 11. İşveren, aşağıdaki şartları sağlar;
11-2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeline 8 metrekareden az olmamak üzere en az bir oda temin eder. Diğer sağlık personelinin tam süreli görevlendirildiği durumlarda ayrı bir oda tahsis eder.
11-3) 11 ilâ 50 arasında çalışanı olan işyerlerinde işveren; işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak üzere uygun bir oda tahsis eder.
11-4) 1 ilâ 10 arasında çalışanı olan işyerlerinde işveren; işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için uygun geçici bir bölüm veya oda tahsis eder.
 
             Diğer Sağlık Personeli unvanı, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini Bakanlıkça yetkilendirilerek sunmak isteyen OSGB’lerin yetki alması ve hizmet sunması için de zorunluluktur. İlgili madde;
İSG Hizmetleri Yönetmeliği
MADDE 12. Ortak Sağlık Güvenlik Birimi (OSGB) kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan;
             a) En az bir işyeri hekimi,
             b) En az bir iş güvenliği uzmanı,
             c) En az bir diğer sağlık personeli istihdamı zorunludur.
 
20.07.2013 tarihli Yönetmeliğin tamamına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
30.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
26.12.2012 tarihli İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ne buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.