a) Vücut akımının sınırlanması ile koruma:
Gerilim altındaki kısımlara dokunma sırasında insan vücudundan akan akımların tehlikesi, akımın yüksekliğine, etki süresine ve alternatif akımda ek olarak onun frekansına ve dalga şekline bağlıdır. Akım değerleri, fizyolojik etkilerinin farklı derecelerine göre 1A, 1B, 2 ve 3 gibi boyutlandırma sınıfına ayrılır (Çizelge-15’e bakınız).
b) Çizelge-15’deki akımların kontrolü:
100 Hz’in üzerindeki alternatif akımlar (doğru akım bileşenleri olanlar da dahil) Şekil-10’daki bağlantı devresi üzerinden ölçülür. Ampermetrenin iç direnci, ilgili frekans bölgesinde 5 ’u geçmemelidir.
Sadece, yapısal olarak tamamen kavramanın mümkün olmadığı küçük yüzeyli dokunmalar mümkün ise ve normal işletmedeki toprağa karşı boşta çalışma gerilimi 250 V’u geçemezse, 100 Hz’e kadar alternatif akımlar ve doğru akımlar 10 k’luk bir direnç üzerinden ölçülebilir. 100 Hz’in üstündeki alternatif akımlarda (doğru akım bileşenleri olanlar da dahil) Şekil-11’deki bağlantı devresi kullanılır. 10 k’luk direncin ve Şekil-11’deki bağlantı devresinin kullanılması durumunda, ek olarak aşağıda belirtilen koşullardan birinin sağlanması zorunludur:
i) Elektrik işletme yerlerindeki sabit akım devreleri söz konusu olmalıdır veya,
ii) Dokunulabilecek kısımların genel bir tehlike uyarısıyla donatılmış olmaları gerekir veya,
iii) Akımların, güvenli bir akım kaynağından üretilmeleri gerekir.
Not : Korku tepkisi nedeniyle, küçük yüzeyli bir el teması aynı zamanda kısa süreli bir temastır.
c) Dokunma geriliminin sınırlanması ile koruma:
i) Düşük dirençli gerilim kaynaklarına (sabit gerilim kaynakları) dokunma sırasında ortaya çıkan vücut akımları, vücut direncinden başka, dokunma akım devresinde tesadüfen mevcut olabilecek ek geçiş dirençlerine de bağlı olduğundan, akımlar yardımıyla gerilimlerin hesaplanması, esas itibariyle mümkün değildir.
Çizelge-16’daki boyutlandırma sınıfları 1A, 1B, 2 ve 3’e karşı düşen gerilim değerleri, bu gerilimlerle normal çevre koşullarında gerçekte ortaya çıkan akımların, Çizelge-15’deki her boyutlandırma sınıfı kapsamında kaldığı, genel olarak kararlaştırılmış gerilim değerleridir. Örneğin nemli ortamlar gibi daha kötü çevre koşulları için, ilgili güvenlik standartlarında özel koruma önlemleri şart koşulur.
Not : IEC 60479-2’de, 100 s ila 10 ms’lik zaman bölgesi için (Şekil-12’de 66,7 nF ila 6,67 F’a karşı düşmektedir), tek kutuplu darbelerin çok sayıda mümkün olan şekillerinden boşalma darbesinin, dikdörtgen darbenin ve sinüs yarı dalga darbesinin eşdeğer etkileri için dönüşüm katsayıları verilmiştir. 3T süreli darbede dolma gerilimi başlangıç değerinin % 5’ine düşmüştür.
ii) Çizelge-15 ve Çizelge-16’daki anma değerleri, DIN VDE 0228 Kısım 1 ila 5’deki etkilenme olaylarının sınır değerlerine, nadiren ve düzensiz olarak meydana gelen olaylara ilişkin değildir.
iii) Gerilim altındaki kondansatörlere dokunma durumunda, boşalma-zaman sabiti (T) nedeniyle sadece sınırlı bir etki süresi ortaya çıkar.
Şekil-12’de, 1A, 1B ve 2 boyutlandırma sınıfına karşı düşen dolma gerilimlerinin, kapasiteye bağlı anma değerleri gösterilmiştir. Bu değerler sadece, kondansatörün insan vücudu üzerinden tek bir kerelik boşalması gibi bir özel durum için geçerlidir.
Boşalmalar 2 s’den daha az bir zamanda tekrarlayabilirse, bu periyodik bir olaydır (Ek-Y’de Y.1’e bakınız).
Frekans ve etki süresinin tesiri için m, n ve p katsayılarının belirlenmesine ilişkin detay bilgiler Ek-Y’de Y.2’de verilmiştir.
iv) Kontrol: Sadece cihazlarda: İlgili cihaz standardına uygun olarak tip testi çerçevesinde yapılan ölçmedir.
1A, 1B ve 2 boyutlandırma sınıfındaki gerilimlerin ölçülmesinde gerilim kaynağı, her bir ilgili boyutlandırma sınıfında izin verilen akımlar aşılmayacak şekilde yüklenebilir.
d) Vücut akımlarının veya dokunma gerilimlerinin sınırlandırılmasıyla yapılan koruma sadece akım ve gerilimler için verilen boyutlandırma değerlerinin tutulmasına bağlı olmayıp, boyutlandırma için esas alınmış olan frekanslardan, etki sürelerinden veya dalga şekillerinden fizyolojik olarak daha elverişsiz olanların engellenmesine de dayanır.
Evcil hayvanların korunması için genel olarak 1B boyutlandırma sınıfının değerleri kullanılır.